ה Zwroty podstawowe

<w trakcie>

Zwroty podstawowe (zajęcia poniedziałek wieczór)

zdrobnienia

ZDROBNIENIA

1. poprzez reduplikację  qataltal;
2. imiona;
3. Jidyszowe zdrobnienia;
4. sufiks -on;
5. sufiks -it;

1. poprzez reduplikację
("quinquiliteral", qataltal, qitiltil, abcbc)
qataltal- nazwa ta wskazuje na formę, jaką wówczas przybiera wyraz mając na uwadze, że q.t.l to szoresz (qatal= zabić. słowo używane jako wzorzec odmiany szczególnie w gramatyce arabskiej, chociaż później gramatycy hebrajscy, zwł. rabiniczni sugerowali się tym. chociaż oczywiście najlepiej w roli wzorca się spełnia k.t.w bo można każdą literkę oznaczyć dageszem).
do końca nie wiadomo kiedy qataltal zaczął służyć jako zdrobnienie.

przykłady:
'pies'-  כלב kelew כלבלב klawlaw 'piesek'
 'kot'- חתול chatul חתולתול chataltul 'kotek'
 'ogon'- זנב zanav זנבנב znavnav 'ogonek'

 'marchew'- גזר gezer גזרזר gzarzar 'marchewka'
 'biały'- לבן lawan לבנבן lwanwan 'bialutki', 'białawy'
 'świnia'-  חזיר chazir חזרזיר chazarzir 'świnka' (w hebr. wersji Kubusia Puchatka tak się oddaje 'prosiaczka')

w przypadku szoreszy z dwoma rdzennymi spółgłoskami:
'ryba'- דג dag דגיג dagig 'rybka'
'małpa'= קוף kof קופיף kofif 'małpka'


2. imiona
imię 'Ariel' אֲרִיאֵל  posiada zdrobnienie 'Arik' אָרִיק
Sara → Sarit (końcówka -it, tylko do żeńskich imnion).

3. Jidyszowe zdrobnienia
końcówka -el ֶעל  lub -ele ֶעלע np. Pawel → Pawele, Chana → Chanele, Hersz → Herszel (הֶערשֶׁעל), MIriam→ Mirele מִירֶעל,
Niemieckie słowo das Gluck (nad u jest umlaut) 'szczęście' posłużył w jidysz jako imię żeńskie po uprzednim zdrobnieniu Gluckl/ Glikl.
ele było często wymawiane w jidysz jako ełe, np. Rebeka/ Rivka → Rivkele/ Rivkełe.
końcówka -el/ -ele może być stosowana również w hebrajskim izraelskim
W jidysz pojawiały się jeszcze gorsze zdrobnienia: Icchak → Icek, Israel → Srul/ Srulek, Nachum→ Nachumcie, Jakov → Jankiel, Sore/ Sara → Sorke, Szmuel → Szmulik, Chajim → Chaimke, tate→ tateszi/ tatinke, mame → maminke,  Awram/ Awrom → Awromczik/ Awromczikl/ Awromczikełe,
jidysz jako język niezwykle ekspresywny i potoczny lubował się w różnorakich zdrobnieniach,

4. sufiks -on
'dziecko'- ילד jeled, ילדון jaldon 'dziecinka'

5. sufiks -it
jak przy żeńskich imionach
'łyżka'- כף kaf כפית kafit "łyżeczka'
'torebka'- שק sak שקית sakit 'torebeczka'

Bezokolicznik

BEZOKOLICZNIK
Bezokolicznik łatwo rozpoznać w języku hebrajskim rozpoznać. zaczyna się od literki lamed ל.  Oczywiście ל może poprzedzać wyraz również z innych powodów ( ל= do, ku) lub być integralną częścią wyrazu (np. być pierwszą rdzenną szoresza). Stąd też, aby uniknąć nieporozumień, patrz dalej:

Poniżej znajdują się najbardziej reprezentatywne przykłady bezokoliczników w poszczególnych binjanach:
{ paal - (לכתוב) lichtow- pisać; liCHToW
nifal - (להיכתב) lehikatew= być napisanym; lehiKaTeW
 piel - (לדבר) ledawer- mówić (np po hebrajsku), rozmawiać; leDaBeR
hifil - (להכתיב) lehaktiw- dyktować, sprawić by pisał; lehaKTiW
hitpael- (להתכתב) lehistarek- pisać między sobą, korespondować- lehitKaTeW
pual i hufal nie tworzą bezokolicznika}

Ażeby rozeznać jak będzie wyglądał bezokolicznik dla innego czasownika, należy znać jego szoresz (rdzeń) oraz analogicznie do powyższych przykładów podstawić samogłoski (/nikudy).

PAAL לִכְבּוֹשׁ
Nie zawsze to się jednak sprawdza.
Gdy w binjanie paal mamy do czynienia z czasownikiem z drugą rdzenną waw (/ lub jud) bezokolicznik=   לקום lakum wstać (/ לשים laszim położyć).

ostatnia he wygląda obiecująco i wiele zmienia
ק.נ.ה= liknot לקנות (kupować). Co tutaj się stało? he jest słabą spółgłoską, w związku z tym przepada i w zamian otrzymujemy końcówkę ות-. Podobnie inne czasowniki {ש.ת.ה,  ר.צ.ה, ע.ל.ה}

פ"נ  Sprawę komplikują również czasowniki zaczynające się od נ nun (פ"נ), jako że pierwsze nun פ"נ ma tendencje do zanikania. Stąd przy szoreszu נ.פ.ל bezokolicznik przybiera formę לפול lipol (spadać). Co się dzieje tutaj z nun? "Zlepia się" z nasŧępującą po nim pe/ fe, stąd w pe mamy dagesz i czytamy jako lipol a nie lifol.
Zdumiewający jest szoresz נ.ת.ן, który w bezokoliczniku przybiera formę לתת latet (dawać).
Ale mamy też takie פ"נ, które nie tracą nun, jak np. לנעול lin`ol (ubuwać się), לנסוע linsoa (jechać, podróżować),

פ"י  Nie tylko nun, ale też i pierwsze jud sprawia podobne problemy.
י.ש.ב - laszewet  לשבת (siedzieć).
י.ר.ד- laredet לרדת (schodzić).
nieco inaczej wymowa wygląda w przypadku szoresza י.ד.ע, mianowicie ladaat לדעת (wiedzieć), a jest to związane z ajinem.
ale już י.ש.ן = liszon לישון (spać) wygląda porządnie.
Mega udziwnienie stanowi ל.ק.ח = לקחת (brać), które w odmianie przypomina .פ"י

Czasowniki z pierwszą gardłową z reguły nie tracą jakich spółgłowek, jednak w ich przypadku mamy do czynienia z pewnymi zmianami fonetycznymi (samogłoski).
ajin- לעבור laawor (mijać). przy czym pod ajin stoi skrócony patach. tak samo לעבוד (pracować).
he- ה.ר.ג= laharog להרוג (zabić)
chet- לחשוב lachszow (myśleć)
alef- א.כ.ל= leechol לֶאֱכוֹל (jeść)

ostatnia ajin ש.מ.ע = liszmoa לשמוע (słyszeć). zmiana polega na tym, że ostatnie ajin wymaga aby pod nim stał patach.
Podobnie z ostatnim chet:


nieregularne w tym względzie jest również א.מ.ר= lomar לומר (mówić).

Niektóre czasowniki ze względu na swoje rdzenne podlegają mieszanym odmianom, jako przykład podam szoresz ע.ל.ה. Jaki będzie bezokolicznik?  la`alot לעלות. Odpowiedzi na pytanie dlaczego w ten sposób, proszę poszukać powyżej.




NIFAL
typowy bezokolicznik to לְהִימָּצֵא utworzony od rdzenia מ.צ.א, a znaczy on :znajdować się".
Nie da się jednak uniknąć nieregularności:
ר.א.ה tworzy bezokolicznik להיראות leheraot (wyglądać, ukazywać się, być widocznym, zdawać się)


(ciąg dalszy nastąpi w wolnej chiwli)

czytamy- podstawowe zwroty szalom

Czytanie. ćwiczenie celem przećwiczenia alfabetu.

w wyjaśnieniach postawiłem na dosłowność. jak to się przekłada na j. polski- mam nadzieję, że zostanie zrozumiane.

wskazówka: dagesz (kropka w literce) wskazuje, że wzmacniamy dźwięk, ale w przypadku spółgłosek/ liter: bet, pe, kaf, oznacza że czytamy je jako: b, p, k, w przeciwnym razie (bez dagesza) jako: w,f,ch.

szwa (dwie kropki pionowo pod literką) oznaczają zazwyczaj brak samogłoski (szwa spoczywające), ale jeżeli na początku wyrazu czytamy e (szwa ruchome)

odnośnie przykładu 7. pierwszy wyraz czytamy jako co(h)orajim (samogłoska patach wewnątrz sylaby przechodzi z długiego A w O).

Zwroty powitalne ("of shalom") i pożegnalne (na rozejście się)
1. uniwersalne powitanie/ pożegnanie
2. pokój i błogosławieństwo. spójnik "i, oraz" (również kontradyktoryjny: "ale") zapisywany wawem, łączy się z następnym wyrazem. wymawiany jako "we". jeżeli pełni rolę "waw consecutivus" (bibl.)- jako "wa". jeżeli zaś po nim stoi spółgłoska ze szwa, albo spółgłoski b,m, - jako u.
3., 4. co słychać u Ciebie. urobione od szalom (dodano sufiks zaimkowy drugiej osoby l.poj). 3- r.ż; 4- r.m
5. welcome.
6. good morning wszystkim.
7. good noon wszystkim gościom
8. good evening dla wszystkich odwiedzających
10. dobrego dnia

11. wesołego święta. (i pytanie- ciekawostka skąd w grece wzięło się "hag" jak w "hagiographein")

12. week-endu miłego

13. powitanie szabatowe
14. dobrego tygodnia
15. dobrego miesiąca
16. co nowego?
17. co słychać?
18. jak (dosł. co) sprawy?
19. jak było?
20. gdzie byłeś?
21. wiele czasu nie widziałem Cię.
22. jak rodzina? jak praca?
23. wszystko dobrze
25. dowidzenia (w skrócie: lehit.= dozo. (baczenia))


polecam nielegala: http://www.rozmowki.slowka.pl/hebrajski_rozmowki.php

Binjanim

Paal- czasowniki mocne
oznaczenia: Active (imiesłów czynny, pełni też rolę czasu teraźniejszego),
                    Passive Part (imiesłów bierny),
                    Pret (waw consecutivus, oznacza następstwo czasowe, przyczynowe...,
                    {"a następnie roześmiał się Pan"}),
                    Jussive (do wyrażenia rozkazu, prośby, życzenia)
                    Cohortative (niech pójdę, niechaj zrobię....)
                    Imperative (tryb rozkazujący)
                    Imperfect (bibl.- czynność jednorazowa, momentalna; współcz- czas przyszły)
                    Perfect (bibl.- czynność wielokrotna, rozciągła w czasie; współcz- czas przeszły)
                    Infinitive Absolutus (standard)
                    Infinitive Constructus (używany do smichutu)
                    Infinitive Pronominalis (bezokolicznik służący do tworzenia form  zaimkowych).
                   współcześnie podstawowy bezokolicznik ma formę לפקוד (por. Inf. Constr.).
                   trochę kłopotu może sprawić w tej tabelce (z gramatyki biblijnej) forma 3os.l.mn.r.ż:
                    współcześnie jest ona identyczna z formą dla rodzaju męskiego.
                    Podobnie Imperative l.mn.r.ż upodobnił się do l.mn r.m.
                    W języku arabskim w dalszym ciągu forma 3os.r.ż.l.mn to {fa al na}.

Binjany można pogrupować:
a) paal, nifal, hifil, hufal
b) piel, pual, hitpael

lub:
i) paal, piel, hifil- strona czynna
ii) nifal, pual, hufal- strona bierna
iii) hitpael- zwrotny

czasowniki słabe to te, które z pewnych względów fonetycznych odmieniają się nieco inaczej niż czasowniki mocne (przykładowe rdzenne gardłowe, pierwsza rdzenna nun albo jud, czasowniki z drugą rdzenną ajin lub waw, trzecia rdzenna he/jud, szoresze z czterema rdzennymi, duplikacja rdzennej).

poniżej odmiana czasowników mocnych (jako najbardziej reprezentatywnych):


1.Paal

2. Nifal

3. Hifil

4. Hufal

5. Piel

6. Pual

7. Hitpael

ד lekcja miejsko- knajpiana

[spis zajęć], [lekcja 1], [lekcja 2], [lekcja 3], [4], [lekcja 5], [lekcja 6], [lekcja 7], [lekcja 8], [lekcja 9], [lekcja 10], [lekcja 11].
___________________________________________________________

0. Pytania: Co, gdzie, kiedy?


1. na ulicy w mieście: jak tam dojść i gdzie ja w ogóle jestem?

?איך להגיע שם ואיפה אני בכלל

2. w restauracji: co chciałbyś zamówić, co lubisz jeść, czego się napijesz?

?מה אתה רוצה להזמין, מה אתה אוהב לאכול, ומה אתה תשתה

3. w sklepie: co kupić i ile to kosztuje?

?מה לקנות, וכמה זה עולה

4. małe co nieco

משהו משהו

5. Tabelki- zwierzątka, roślinki, warzywa, owoce, mięso (mięso, drób, ryby), jedzenie- rozdam

___________________________________________________________

0. Pytania: kto, co, gdzie, kiedy?

KTO, CO?
jak to się nazywa- eich kor`im le-ze- ?איך קוראים לזה
co to jest? - ma ze?- ?מה זה
kto to jest?- mi ze?- 
kim jesteś?- mi ata?-
nie wiem- ani lo jodea- אני לא יודעה
nie rozumiem- ani lo mewin- אני לא מבין
nie zrozumiałem- lo hewanti- לא הבנתי
ależ skąd! so what?- מַה פִּתְאוֹם?- (ma pitom?)
no to co?- az ma?- אז מה


מה albo מה זה można używać w wykrzyknieniu: co za (głupek)!, jakiż (demon)!, cóż za (piękny kolor)! co za (jeden)!
ejze jafe!= jakież piękne!; eifo ze ani (leazazel)?!= gdzież to ja jestem (do diabła)?!


GDZIE?
skąd- מֵאַיִן- (me`ajin)
gdzie-  איפה (eifo)
dokąd- לְאָן- (le`an)


stamtąd- mi`szam- משם
tam- szam- שָׁם
(do) tam- לשם
(do) tam- szama- שָׁמָּה


stąd- mi`po- מפה
tut- po- פה
tutaj- ka`(a)n- כָּאן
do (tutaj)- l`ka(a)n- לכאן


tam i z powrotem- haloch we-szow- הָלוֹךְ וָשׁוֹב
tu i tam- ko wa-cho- כֹּה וָכֹה


KIEDY? מָתַי
od wtedy- me-az- מֵאָז
wtedy- az- אָז
do wtedy-


kiedyś- 1.matajszehu/ 2.paam/ 3.ba-awar-   מָתַישֶהוּ/ פַּעַם/ בעבר
(1. kiedyś/kolwiek, 2. kiedyś (określone), raz, 3. w przeszłości)
teraz- achszaw- עַכְשָׁו
w przyszłości- ba-atid- בעָתִיד


od teraz- me`ata- מֵעַתָּה
teraz- achszaw- עַכְשָׁו
do teraz- ad achszaw- עַד עַכְשָׁו


od kiedy- meaz-   מֵאָז
kiedy?- mataj?- מָתַי
do kiedy- ad mataj?- עַד מָתַי


gdy, kiedy- ka`aszer- כַּאֲשֶׁר
=wtedy, gdy- ksze.. - כְּש
kiedyś- matajsze(h)u- מָתַישֶהוּ
raz (/kiedyś, pewnego razu)- פַּעַם


a chora, poszedłem ją odwiedzić.- ksze-sawta hajta chola, halachti lewaker ota-

- כְּשֶׁסַּבְתָּא הָיְתָה חוֹלָה, הָלַכְתִּי לְבַקֵּר אוֹתָהּ

Kiedy skończysz obiad, dostaniesz deser.- ka'aszer tesajem et aruchat ha-cohorajim, tekabel kinuach.-

כַּאֲשֶׁר תְּסַיֵּם אֶת אֲרוּחַת הַצָּהֳרַיִם, תְּקַבֵּל קִנּוּחַ

1. na ulicy w mieście: jak tam dojść i gdzie ja w ogóle jestem?

Wychodzę z założenia, że najpierw muszę się zorientować, gdzie ja w ogóle jestem (איפה אני), następnie mówię komuś gdzie idę ( איפה אתה הולך) i pytam jak tam dojść (איך אני יכול להגיע ל). To chyba wystarczający scenariusz zachowania jezykowego.
pytania
gdzie ja jestem- ejfo ani?- איפה אני
dokąd idziesz- ejfo ata holech?- איפה אתה הולך
jak (mogę) dojść- ejch (ani jachol) lehagi`a- ..איך אני יכול להגיע ל
gdzie to jest- ejfo ze- שיפה זה
odpowiedzi
idę tam- אני הולך לשם
byłem już tutaj- הייתי כבר פה
miasto- ir- עיר
do szkoły- le-bet sefer- לבית ספר
do domu- bajta-
na pocztę- לדואר
bar- bar- בָּר
restauracja- misada- מִסְעָדָה
kawiarnia- bet kafe- בית קפה
to jest taki duży budynek- ze binjan gadol- זה בניין גדול
na takiej małej uliczce- ba-rechow katan- ברכוב קטן
nie wiem- ani lo jodea


instrukcje
skręcić w prawo- לפנות ימינה
pójść/ iść prosto- lalechet kadima- לָלֶכֶת קָדִימָה
musisz iść prosto- ata carich lalechet kadima- אתה צריך לָלֶכֶת קָדִימָה
z powrotem- בחֲזָרָה
przejść przez* drogę- leawor et ha-kwisz- לעבור את הכביש
znowu- szuw- שוב
zawrócić- lehistowew-  לְהִסְתּוֹבֵב
zawrócić- lifnot leachor- לפנות לאחו
a potem- ואחר כך


różne drogi
droga- derech- דרך
ulica (jezdnia, szosa, droga)- kwisz- כביש
autostrada- kwisz mahir- כְּבִישׁ מָהִיר
ulica- רחוב
ul.= 'רח
trasa, szlak, ścieżka, droga- נָתִיב
skróty/ droga na skróty- kicur derech- קִצּוּר דֶּרֶך
przejście dla pieszych- maawar checija - מַעֲבַר חֲצִיָּה
ścieżka, dróżka, droga- שְׁבִילhalacha-  הלכה


uwaga: przez*= 1. przez (drogę) לעבור את הכביש i; 2. przez (by me)- עַל-יְדֵי ; przez (z czyjegośpowodu)- בגלל


kierunki
w prawo (→)- ימינה
w lewo (<--)- שְׂמֹאלָה
prosto- jaszar- יָשָׁר
naprzód!, do przodu- kadima- קָדִימָה
                                       S-- północ- צָפוֹן
        W--maaraw- מַעֲרָב                                      E-- mizrach מִזְרָח
                                       N--południe- דָּרוֹם



daleko- rachok- רָחוֹק
blisko- karow- קָרוֹב
bilet w obie strony (tam i z powrotem)- kartis haloch wa-szow-  כַּרְטִיס הָלוֹךְ וָשׁוֹב


HE LOKATYWNE/ KIERUNKOWE →→→
he kierunkowe dołącza się na koniec wyrazu. Oznacza kierunek (do, ku). Może być użyte, gdy wskazujemy dokąd zmierzamy (tam- שםה, ).
Tak samo w stosunku do kierunków (jamina-  w prawo, w lewo- שְׂמֹאלָה- smola; naprzód-דָּרוֹם- kadima) kierunków świata (מִזְרָחָה- mizracha= na wschód, צָפוֹנָה- cafona- na północ).
do domu= habajta (הַבַּיְתָה).

środki transportu:
transport/ komunikacja- tachbura- תחבורה
samolot- matus- מתוס
rower- ofanajim- אופניים
autobus- otobus- אוטובוס
na nogach- ba-reglajim- ברגליים
winda- maalit- מעלית
pociąg- rakewet- רכבת
przystanek-
samochód- mechonit- מכונית
auto- oto- אותו
taxi- monit- מונית

jeżeli mówimy, że poruszamy się (kimś, czymś)/ za pomocą kogo czego to używamy spójnika ב
przykładowo: na nogach, autobusem

czynności
iść/ ja idę/ szedł- lalechet/ (ani) holech/ halach- ללכת הולך הלך
lecieć- latus- לטוס
stać/ ja stoję/ stał- leamod/ (ani) omed/ amad- לעמוד לועמד עמד
prowadzić (samochód...)/ prowadzący/ prowadził- linhog/ noheg/ nahag- לנהוג נוהג נהג
kierowca- noheg- נוהג
prezent, podarek- matana- מתנה

2. w restauracji: co chciałbyś zamówić, co lubisz jeść, czego się napijesz?

w sklepie-ba-chanut- בחֲנוּת
w restauracji- ba mis`ada- במיסעדה
sklep odzieżowy- chanut bgadim- חֲנוּת בּגָדִים
duży sklep, centrum handlowe- kenion- קֶנְיוֹן
piekarnia- maafija- מַאֲפִיָּה
przyjęcie, impreza- mesiba/ tekes- מסיבה / טקס

chcę kupić- אני רוצה לקנות
chcę zamówić- אני רוצה להזמין
ile to kosztuje- kama ze ole- כמה זה עולה
ile płacę- kama ani meszalem- כמה אני משלם

stół- szulchan- שולחן
krzesło /a- kis`e /ot- כִּסֵּא / כִּסְּאוֹת


zakupy
zakupy- knijot- קְנִיוֹת
robić zakupy- לעשות קניות
sprzedaż- מְכִירָה
kupić- לִקְנוֹת
kupujący, klient- קונה
sprzedawca- מוֹכֵר
sprzedawać- למכור
handlarz- סוֹחֵר
kasa (tam gdzie płacisz)- קופה
kelner-melcar- מֶלְצַר
kelnerka- melcarit- מֶלְצָרִית
wyjść na zakupy- לצאת לקניות


pieniądze
pieniądze- כֶּסֶף
banknot-שְׁטַר
moneta- matbea / matbe'ot- מַטְבֵּעַ / מַטְבְּעוֹת
rachunek- cheszwon- חשבון
paragon- kabala- קבלה
zwrot- hachzara- החזרה
na sprzedaż- le-mchira- למכירה
reszta- odef- עודף (też reszta w dzieleniu)
bogaty- aszir- עָשִׁיר
biedny (ubogi) / biedna- ani / anija- עָנִי / עֲנִיָּה
nie mam kasy- ein li kesef- אין לי כסף
Gdybym tylko miał pieniądze...- halewaj sze-haja li kesef- הַלְוַאי שֶׁהָיָה לִי כֶּסֶף.


jedzenie- ochel- אֹכֶל
jeść- leechol- לאכול
posiłek- arucha- אֲרוּחַה
obiad- aruchat ha-co(h)orajim- אֲרוּחַת הַצָּהֳרַיִם
potrawa- ma`achla- 
co lubisz jeść?- ma ata ohew leechol- מה אתה אוהב לאכול
co chcesz zjeść?- ma ata roce/a leechol- מה אתה רוצה לאכול
lubię jeść ryby- אני אוהב דגים
lubię jeść warzywa- אני אוהב לאכול יְרָקוֹת
nie lubię mięsa- בָּשָׂר
jarzynowa/ warzywna- marak jerakot- מְרַק יְרָקוֹת
smacznego!- be-te'awon- בְּתֵאָבוֹן!


to, co słodkie
słodki / słodka / słodkie- matok / metuka / metukim / metukot- מָתוֹק / מְתוּקָה / מְתוּקִים / מְתוּקוֹת
cukier- sukar- סוכר
ciasto/ a- עוּגָה / עוּגוֹת
ciasto czekoladowe- ugat szokolad- עוּגָת שׁוֹקוֹלָד
tort orzechowy- tort egozim- טוֹרְט אֱגוֹזִים
pączek- sufganija- סופגנייה
pączki- sufganijot- סופגניות
potrawy mleczne- ma'achlej chalaw- מַאַכְלֵי חָלָב
tort urodzinowy- ugat jom huledet- עוגת יום הולדת
słodycze-mamtakim- מַמְתַּקִּים
słodziak- חָמוּד
cukierek- sukarija- סוכרייה
cukier puder- awkat sukar- אבקת סוכר
owoc / owoce- pri / perot- פְּרִי / פֵּירוֹת
cytrus (owoc cytrusowy) - pri hadar- פְּרִי הָדָר


smaki
smak- taam- טעם
a) słodki- matok- מָתוֹק    
cukier- sukar- סוכר
b) gorzki- mar- מר
c) ostry (pikantny)- charif- חָרִיף    
mocna kawa- kafe charif-
przyprawy- tablin/ -im- תַּבְלִין / תַּבְלִינִים
d) słony / słona / słone- maluach/ melucha/ meluchim/ mluchot- מָלוּח...  
sól- melach- מֶלַח
zupa była za słona- marak haj maluach midej-


dobre- טוב
to jest smaczne- ze taim- טָעִים


pieczywo
chleb- לֶחֶם
kanapka- sendwicz/ karich- כָּרִיך/ סנדוויץ'
piętka (chleba)- neszika / neszikot- נְשִׁיקָה / נְשִׁיקוֹת
bochenek chleba / bochenki chleba- kikar lechem / kikrot lechem- כִּכַּר לֶחֶם / כִּכְּרוֹת לֶחֶם
kromka chleba- prusat lechem {w skrócie: prusa]- {פרוסת לחם {בקיצור: פרוסה
kanapeczka / kanapeczki- krichon / krichonim- כְּרִיכוֹן / כְּרִיכוֹנִים
bułka- lachmanija-


napoje
wino- jajin- יַיִן
piwo- bira- בִּירָה
wódka- וודקה

alkohol- אַלְכּוֹהוֹל
pijany- szikor- שִׁכּוֹר
sok- mic- מִיץ
sok marchewkowy- mic gezer- מִיץ גֶזֶר
sok pomarańczowy- mic tapuzim- מִיץ תַּפּוּזִים
napój / napoje- maszke / maszka'ot - מַשְׁקֶה / מַשקָאוֹת
napój, napoje; picie- sztija- שתייה
herbata- te- תֵּה
kawa- קָפֶה
mleko- chalaw-

וְזֶהוּ

ג być, coś określonego

[spis zajęć], lekcja 1], [lekcja 2], [3], [lekcja 4], [lekcja 5], [lekcja 6], [lekcja 7], [lekcja 8], [lekcja 9], [lekcja 10], [lekcja 11] (klik)

uwaga! nie czytać! niedokończone!

lekcja 3. podstawy (określone, czyjeś) + rozmowa + czytanie

1. przypomnienie (bezokolicznik, imiesłów, zdanie, pytania)

2. czasownik być
3. coś określonego:
a) he jadua, rzeczownik określony, smichut
b) zaimki dzierżawcze
c) czyjeś ("mieć")- wyrażanie stanu posiadania, własności.
d) kogo co

4. podstawowe przydatne słówka- rozdam kartkę/i
5. tabelki z odmianami- rozdam kartki
a) odmiana czasownika/ binjany
b) odmiana milot jachas
c) odmiana rzeczownika (istotne bo tak można pogruopwać milot jachas)

6. czytanka- przykładowa z zawartymi podstawowymi zwrotami

7. nawiązywanie rozmowy
a) zwroty powitalne i grzecznościowe
b) zapoznawanie się (kim jesteś, co to jest? co robisz? co lubisz? skąd jesteś? gdzie mieszkasz? czym się interesujesz? co studiujesz?)
c) co masz? czy masz jakieś zwierzątko?
d) co widzisz? co to jest? jak to się nazywa?
e) myślę, że; nie wiem; (nie) zgadzam się; masz rację/ tak nie jest;
f) co widzisz?, co lubisz?, co chcesz?

uff, sporo tego, jak coś, zostanie na kolejną

Czasownik być

brak czasu teraźniejszego
tab

MIEĆ

w języku hebrajskim nie ma dosłownego odpowiednika polskiego "mieć"

w związku z tym pojawiają się partykuły jesz (oraz do przeczeń - ejn).
łączymi je z zaimkiem li, który odpowiada- z grubsza- na pytanie komu? czemu? (dla) kogo? czego?
możemy go odmienić li- mnie, lach- tobie... lub połączyć z jakimś rzeczownikiem le-Marta (Marcie)

wygląda to tak: jesz li (mam, jest u mnie), jesz lo (ma, jest u niego), jesz li kesef (mam pieniądze)
w czasie przeszłym i przyszłym natomiast stosuje się czasownik 'być':
haja li (było u mnie, czyli miałem), hajiti lach (byłem u Ciebie, czyli miałeś mnie)
haja li kesef (były u mnie pieniądze)= miałem pieniądze
hajinu lo (byliśmy u niego/ jego)= miał nas
haja lJonatan sefer (książka była u Jonatana/ Jonatanowi)= Jonatan miał książkę

jesz/ ejn używa się też jeżeli mówimy o czymś, że znajduje się gdzieś (jesz bakita- jest w klasie)

nie mylić jesz/ ejn z czasownikiem być (jest), ani z partykułami ken/ lo (tak/ nie).

jest również słówko należeć (szajech)

stan posiadania można wyrazić również poprzez zaimki dzierżawcze, oraz przez he

odmiana szel, l

tab

rodzajnik określony he, status constructus, (status pronominalis)

he pełni funkcję deskryptora okrślonego i jest dodawane do rzeczownika (/lub czegoś innego zsubtantywizowanego).

he również używa się, ażeby zrobić smichut (złożenie dwóch rzeczowników, gdzie pierwszy jest określany; a drugi określa i jest poprzedzony he)

przykładowe smichuty to:
aron hakodesz, baal chajim, ben adam,

inne zastosowania he

zaimki

Zaimki osobowe (już się pojawiły na poprzedniej lekcji)

zaimki wskazujące (bliższe i dalsze)
^bliższe
l.poj.r.m    ten- ze
l.poj.r.ż     ta  - zot (zo)
l.mn.r.m    te  - ele (elu)


l.poj.r.m    ten- haze
l.poj.r.ż     ta  - hazot (zo)
l.mn.r.m    te  - haele (elu



^dalsze
l.poj.r.m    tamten- hahu
l.poj.r.ż     tamta  - hahi
l.mn.r.m    tamte  - hahem
l.mn.r.ż     tamci  - hahen

hu, hi, hem, hen-  biorą się z trzeciej osoby. używane także jako spójki w zdaniu, można je użyć tam, gdzie w jezyku polskim użylibyśmy "jest".

KOGO, CO (et)

lubię (kogo, co)
widzę (kogo, co)
chcę (kogo, co0

nawiązywanie rozmowy

- pytania: kim jesteś?, skąd jesteś?
- zapoznawanie się, zwroty grzecznościowe,
- pytania: co to jest?
- pytania: co widzisz? co robisz? dlaczego?


przejdż do następnej lekcji: lekcja-miejsko-knajpiana